Πρόκειται για μια εκμετάλλευση μετακινούμενης κτηνοτροφίας που βρίσκεται σε δασικό τοπίο και επαναλειτούργησε πρόσφατα. Η εκμετάλλευση στηρίζεται στη μεταποίηση γάλακτος και την παραγωγή σχετικών προϊόντων. Όλο το γάλα επεξεργάζεται στην εκμετάλλευση και τα προϊόντα πωλούνται σε αυτήν και μέσω ενός τοπικού παντοπωλείου. Οι τυροκόμοι – κτηνοτρόφοι έχουν επιλέξει να διατηρήσουν τη διαχείριση της κτηνοτροφικής εκμετάλευσης σχετικά απλή όσον αφορά τον όγκο του απαιτούμενου εξοπλισμού.
Sina Joten Søndmør
2020
Sømådalen, Νορβηγία
Όλο το γάλα που παράγεται στην κτηνοτροφική εκμετάλλευση μεταποιείται σε ξινή κρέμα rømme, νορβηγικό καφέ τυρί και τυρί τύπου skjørost. Η κτηνοτροφική εκμετάλλευση δέχεται παράλληλα και επισκέπτες μία φορά την εβδομάδα. Οι ιδιοκτήτες προσφέρουν στους επισκέπτες καφέ και πωλούν τα προϊόντα τους. Επιπρόσθετα, κατά τη διάρκεια της επίσκεψής δίνουν πληροφορίες σχετικά με την πρακτική της μετακινούμενης κτηνοτροφίας, την επεξεργασία του γάλακτος, ενώ οι επισκέπτες προσκαλούνται να επισκεφθούν τον αχυρώνα της εκμετάλλευσης. Συνεπώς, η διάδοση της γνώσης αποτελεί ένα προϊόν της κτηνοτροφικής εκμετάλλευσης. Επιπλέον, τα βόσκοντα ζώα διαμορφώνουν και βελτιώνουν το τοπίο της κτηνοτροφικής εκμετάλλευσης, γεγονός που έγινε ορατό λίγο καιρό μετά την επαναλειτουργία της εκμετάλλευσης.
Σταβλικών εγκαταστάσεων
Θερινών βοσκότοπων
Η κ Sina μεγάλωσε σε μια κτηνοτροφική εκμετάλλευση με γαλακτοπαραγωγικές αγελάδες που διαχειρίζονταν οι παππούδες της μέχρι το 1982. Η εκμετάλλευση χρησιμοποιούνταν από την αρχή ή τα μέσα της δεκαετίας του 1800. Υπάρχει και σχετική καταγραφή από το 1917 σε ένα από τα ξύλα του αχυρώνα για τη λειτουργία της εκμετάλλευσης. Μετά την εγκατάλειψη της κτηνοτροφίας, η μονάδα χρησιμοποιήθηκε ως κατάλυμα. Κατά την επαναλειτουργία της εκμετάλλευσης ανεγέρθηκε ένα νέο κτίριο για την επεξεργασία του γάλακτος. Ο αχυρώνας είχε χρησιμοποιηθεί και διατηρηθεί από τότε που η εκμετάλλευση χρησιμοποιούσε αγελάδες στους βοσκότοπος. Έτσι, ο αχυρώνας ήταν σε καλή κατάσταση και δεν ήταν απαραίτητη η αποκατάσταση του. Ωστόσο, απαιτήθηκε νέος εξοπλισμός, όπως μια κινητή αλμεκτική μηχανή που θα χρησιμοποιούνταν με γεννήτρια πετρελαίου, ένας νέος φούρνος και φόρμες τυριού. Η ίδια, οι δύο αδελφές της και η μητέρα της διαχειρίζονται την εκμετάλλευση και ενδιαφέρονται πολύ για την επεξεργασία του γάλακτος αλλά και τη διάδοση της παραδοσιακής παραγωγής τροφίμων. Καμία από αυτές δεν έχει επίσημη εκπαίδευση στην κτηνοτροφία, ωστόσο, όλες έχουν εμπειρία στη διαχείριση της κτηνοτροφικής εκμετάλλευσης. Δεδομένου ότι η παραγωγή γάλακτος στο αγρόκτημα έχει εγκαταλειφθεί, η κτηνοτροφική εκμετάλλευση δανείζεται τρεις γαλακτοπαραγωγικές αγελάδες και μερικές νεαρές αίγες από άλλον κτηνοτρόφο. Επιπλέον, διατηρεί ένα μικρό αριθμό από νεαρές αγελάδες (δαμάλες). Το ζωικό κεφάλαιο βόσκει ελεύθερα φορώντας κολλάρα τύπου ‘Νοfence’ αλλά λαμβάνει και συμπυκνωμένη τροφή. Η κτηνοτροφική εκμετάλλευση διαθέτει, εκτός από τη γεννήτρια για το κινητό αλμεκτήριο και ηλιακούς συλλέκτες για ηλεκτρικό φως. Το κτίριο για την ψύξη και η εγκατάσταση επεξεργασίας γάλακτος τροφοδοτούνται με νερό μέσω σωλήνων ενώ σε όλες τις άλλες περιπτώσεις χρησιμοποιείται νερό από το ρυάκι.
Μικτά δάση σημύδας και πεύκου εναλλάσσονται με βαλτώδεις περιοχές κάνοντας το δασικό τοπίο της περιοχής να φαίνεται πιο ανοικτό.
Οι αγελάδες ανήκουν στη νορβηγική κόκκινη φυλή (Norwegian Red) και οι αίγες είναι νορβηγικές γαλακτοπαραγωγικές.
Η μετακίνηση αρχίζει τέλος Ιουνίου με αρχές Ιουλίου και τελειώνει τέλος Ιουλίου με αρχές Αυγούστου. Τα ζώα μεταφέρεται με όχημα από την κύρια στην θερινή εκμετάλλευση, η διαδρομή είναι 20 χλμ. και διαρκεί περίπου 30 λεπτά. Η υψομετρική διαφορά μεταξύ της κύριας εκμετάλλευσης και της θερινής εκμετάλλευσης είναι περίπου 100 μ.
Εκτός από τις άμεσες πωλήσεις στην εκμετάλλευση, τα προϊόντα πωλούνται και στο τοπικό παντοπωλείο.
Μέχρι στιγμής, οι κτηνοτρόφοι μπορούσαν να διαθέσουν το χρόνο τους το καλοκαίρι ώστε να βρίσκονται στη θερινή εκμετάλλευση, όμως αν οι συνθήκες της ζωής αλλάξουν αυτό μπορεί να μην είναι εφικτό. Μια πιθανή λύση θα μπορούσε να είναι η πρόσληψη κάποιου ατόμου για να βοηθάει στις εργασίες της θερινής εκμετάλλευσης. Όμως θα πρέπει να είναι ένα άτομο αφοσιωμένο και πρόθυμο να αναλάβει την πολύ χρονοβόρα εργασία του τυροκόμου.
Το ενδιαφέρον για τη μεταποίηση του γάλακτος και την παραγωγή σχετικών προϊόντων ήταν η σημαντικότερη κινητήρια δύναμη για την επαναλειτουργίας της κτηνοτροφικής εκμετάλλευσης. Ως εκ τούτου, η επεξεργασία του γάλακτος αποτελεί τον πυρήνα της πρακτικής.
Ο τρόπος διαχείρισης της κτηνοτροφικής εκμετάλλευσης, όσον αφορά την ποσότητα του χρησιμοποιούμενου εξοπλισμού, είναι σχετικά απλός, γιατί περιορίζει τον όγκο του εξοπλισμού στον απολύτως απαραίτητο. Αυτή ήταν μια συνειδητή επιλογή των κτηνοτρόφων-τυροκόμων.
Η μετακινούμενη κτηνοτροφία δεν παρέχει ουσιαστικό οικονομικό κέρδος. Ο προϋπολογισμός είναι σχεδόν πάντα ισοσκελισμένος∙ ωστόσο, η πρακτική της μετακινούμενης κτηνοτροφίας προσφέρει μεγάλη ευχαρίστηση στους κτηνοτρόφους.
Οι γυναίκες κτηνοτρόφοι/τυροκόμοι διατηρούν την παράδοση της μετακινούμενης κτηνοτροφίας, καθώς έχουν απομείνει πολύ λίγες θερινές εκμεταλλεύσεις παραγωγής γάλακτος στην περιοχή.
Η κ. Sina Joten Søndmør και μία από τις αδελφές της παρακολούθησαν μαθήματα μετακινούμενης κτηνοτροφίας και εργάστηκαν σε μια θερινή κτηνοτροφική μονάδα για ένα καλοκαίρι, προκειμένου να κατανοήσουν καλύτερα τη διαδικασία παραγωγής τυριού. Η μητέρα τους επίσης παρακολούθησε μαθήματα παραγωγής τυριού. Αρκετές μονάδες μετακινούμενης κτηνοτροφίας βρίσκονται στους γειτονικούς δήμους και αν και πρόκειται για μεγαλύτερες μονάδες παραγωγής, είναι πάντα διαθέσιμες να προσφέρουν βοήθεια και καθοδήγηση.
Οι κτηνοτρόφοι έχουν κάποιες σκέψεις και σχέδια για το μέλλον, όπως η διάδοση της γνώσης σχετικά με την μετακινούμενη κτηνοτροφία, προσφέροντας διαμονή στην θερινή κτηνοτροφική εκμετάλλευση ή και σχετικά μαθήματα. Η τρέχουσα πρακτική όσον αφορά τον αριθμό των ζώων και τα παραδοσιακά προϊόντα λειτουργεί καλά και δεν σχεδιάζουν να προβούν σε αλλαγές.
“Είναι πολύ σημαντικό να παράγουμε τοπικά προϊόντα και να χρησιμοποιούμε τους άμεσα διαθέσιμους πόρους της περιοχής“.
“Για να καταλάβει κάποιος τι κάνουμε, πρέπει να το περιγράψουμε πολύ λεπτομερώς και συγκεκριμένα, και για να καταλάβει κάποιος πραγματικά τι κάνουμε, πρέπει να μείνει μαζί μας για μια μέρα για να δει πόση δουλειά απαιτείται“.
Η κ. Sina Joten Søndmør συνιστά σε κάποιον επιθυμεί να ξεκινήσει την ενασχόληση του με τη μετακινούμενη κτηνοτροφία, να παρακολουθήσει μαθήματα/σεμινάρια ή να εργαστεί σε μία εκμετάλλευση μετακινούμενης κτηνοτροφίας με παρόμοιο καθεστώς διαχείρισης με αυτό που επιθυμεί να αναπτύξει. Επιπλέον μπορεί να διεκδικήσει επιδοτήσεις και το μόνο που μένει στη συνέχεια είναι απλώς «να το κάνει».
Χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Ωστόσο, οι απόψεις που εκφράζονται είναι μόνο του/των συγγραφέων και δεν αντικατοπτρίζουν απαραίτητα εκείνες της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή του Ευρωπαϊκού Εκτελεστικού Οργανισμού Εκπαίδευσης και Πολιτισμού (EACEA). Ούτε η Ευρωπαϊκή Ένωση και ο EACEA μπορούν να θεωρηθούν υπεύθυνοι για αυτές τις απόψεις.
