Μελέτη Περίπτωσης

Μεγαλύτερη εμπειρία στον παραδοσιακό τρόπο μετακίνησης

1. Εισαγωγή

Ο κ. Ιωάννης Δεκόλης είναι ο πρόεδρος των μετακινούμενων κτηνοτρόφων Ηπείρου. Η κτηνοτροφική του εκμετάλλευση έχει 800 πρόβατα και 30-40 αίγες. Όταν ανέλαβε την κτηνοτροφική εκμετάλλευση, δοκίμασε και έκανε διάφορες βελτιώσεις. Για παράδειγμα, το 1986, απέκτησε ηλεκτρική κουρευτική μηχανή για τα ζώα του ενώ το 1989, εγκατέστησε ένα αλμεκτήριο στα πεδινά λιβάδια. Θεωρεί ότι με τα εθνικά προγράμματα έγιναν ήπιες παρεμβάσεις που βελτίωσαν τις συνθήκες διαβίωσης (ποτίστρες, ταΐστρες, καταφύγια κ.λπ.), αλλά ανέφερε ότι χρειάζεται να γίνουν περισσότερες παρεμβάσεις και βελτιώσεις στους βοσκοτόπους. Τα τελευταία χρόνια, μέσω του ευρωπαϊκού προγράμματος Medina δημιουργήθηκε ένα εκπαιδευτικό τυροκομείο στο χωριό Μπαλτούμα.

2. Βασικές πληροφορίες

Κύριος υποστηρικτής

Ιωάννης Δεκόλης

Έναρξη της πρακτικής

1985

Τοποθεσία

Egnatia, Greece

Εμπλεκόμενοι οργανισμοί

Κτηνοτρόφος

Συνολική επιφάνεια της καλλιεργούμενης γης σε εκτάρια

200 εκτάρια

Ιδιοκτησία της γης που χρησιμοποιείται στη μετακινούμενη κτηνοτροφία

Μισθωμένη δημόσια γη

Βασικά προϊόντα

Κρέας
Γάλα
Μαλλί

Περιφέρεια NUTS3

EL54 Ioannina

Farm
Summer pastures

Συλλογή

3. Κατάσταση πριν από την έναρξη/ αλλαγή/ συνέχιση

Η κτηνοτροφική εκμετάλλευση δημιουργήθηκε από τον προ- πάππου του κ. Ιωάννη Δεκόλη το 1913. Στη συνέχεια, όλη η οικογένεια συνέχισε να ασχολείται με τη μετακινούμενη κτηνοτροφία. Όλα αυτά τα χρόνια, διέμεναν στις ίδιες περιοχές το χειμώνα και το καλοκαίρι. Η οικογένεια στα θερινά λιβάδια μέχρι το 1964 διέμενε σε καλύβες ενώ το 1964, η Νομαρχία έχτισε σπίτια για τους κτηνοτρόφους στα θερινά λιβάδια. Ο κ. Ιωάννης Δεκόλης είναι απόφοιτος λυκείου χωρίς περαιτέρω εξειδίκευση. Οι γνώσεις του είναι εμπειρικές και προήλθαν από γενιά σε γενιά.

4. Περιγραφή της μετακινούμενης κτηνοτροφικής εκμετάλλευσης

Τύπος λιβαδικού τοπίου

Φυσικά λιβάδια (321)
Περιοχές με αραιή βλάστηση (333)
Βάλτοι και ερημότοποι (322)

Ζώα Είδος/ φυλή

Ο κ Ιωάννης Δεκόλης έχει μια αυτόχθονη φυλή που ονομάζεται “Καραμάνικο- Κατσικά”.

Τρόπος Μετακίνησης

Η μετακίνηση είναι κάθετη με τα πόδια και διαρκεί 5-6 ώρες. Ξεκινά από το χωριό Μπαλτούμα σε υψόμετρο 474 μ. και πηγαίνει στην περιοχή Περιστέρι στο όρος Λάκμος σε υψόμετρο >1900 μ.

Είδος επιχείρησης

Η παραγωγή γάλακτος πωλείται στη γαλακτοβιομηχανία Δωδώνη, η οποία είναι η μεγαλύτερη στην Ήπειρο.

Αγορές στις οποίες απευθύνεται/πώληση προϊόντων

Το προϊόν πωλείται στη βιομηχανία μεταποίησης.

Απειλές και προκλήσεις

Κατά τις τελευταίες δεκαετίες, οι Αλβανοί εργάτες βοήθησαν στη διατήρηση της μετακινούμενης κτηνοτροφίας. Δυστυχώς, μετά την οικονομική κρίση, επέστρεψαν στη χώρα τους ή στράφηκαν σε άλλα επαγγέλματα. Έτσι, υπάρχει έλλειψη βοσκών. Η μείωση της μετακινούμενης κτηνοτροφίας δημιουργεί προβλήματα στα λιβάδια, καθώς έχει αλλάξει η χρήση/κάλυψη γης. Η βιοποικιλότητα των λιβαδιών έχει μειωθεί και τα επιθυμητά φυτικά είδη έχουν επίσης μειωθεί σημαντικά. Επιπλέον, το οδικό δίκτυο δεν είναι σε καλή κατάσταση και καταστρέφει τα αυτοκίνητα των κτηνοτρόφων (μηχανικά μέρη). Ο κτηνοτρόφος χρειάζεται ένα σχέδιο διαχείρισης των λιβαδιών και ένα δρόμο καλύτερης ποιότητας για την ταχύτερη διακίνηση των προϊόντων του. Τα τελευταία χρόνια, οι κτηνοτρόφοι χρησιμοποιούν ξένες φυλές, όπως τη Lacoune, οι οποίες είναι πολύ πιο αποδοτικές από τις ντόπιες φυλές. Η αλλαγή αυτή δημιουργεί προβληματισμούς στους κτηνοτρόφους σχετικά με το αν θα πρέπει να αλλάξουν τις φυλές των ζώων τους για να έχουν μεγαλύτερη παραγωγή ή να διατηρήσουν τις ντόπιες φυλές. Η παροχή περισσότερων κινήτρων και η επιδότηση της διατήρησης των αυτόχθονων φυλών θα βοηθούσε πιθανώς στη διατήρηση αυτών των φυλών.

5. Λήψη αποφάσεων

Αιτιολόγηση

Ο κ. Ιωάννης Δεκόλης μεγάλωσε με τη μετακινούμενη κτηνοτροφία από νεαρή ηλικία. Του αρέσει η φύση και τα βουνά, αγαπάει τα ζώα και το χωριό του και αποφάσισε να ασχοληθεί με αυτό το επάγγελμα. Ο κύριος λόγος είναι το οικονομικό κέρδος.

Απόφαση για το είδος του ζώου/συγκεκριμένη φυλή

Ο κ. Ιωάννης Δεκόλης αποφάσισε να διατηρήσει την αυτόχθονη φυλή, όπως έκαναν ο πατέρας και ο παππούς του, αν και δεν έχει τόσο υψηλές επιδόσεις όσο οι ξένες φυλές. Πιστεύει ότι η αυτόχθονη φυλή είναι καλύτερα προσαρμοσμένη στο περιβάλλον.

Απόφαση για το σύστημα παραγωγής

Το σύστημα παραγωγής είναι διαφορετικό κατά τη διάρκεια του έτους. Είναι ημι-εκτατικό κατά τη χειμερινή περίοδο, ενώ είναι εκτατικό το καλοκαίρι, όταν τα ζώα καλύπτουν τις ανάγκες τους με τη βόσκηση των θερινών βοσκοτόπων.

Διαφοροποίηση του εισοδήματος

Η κτηνοτροφία είναι η κύρια πηγή εισοδήματος. Ένας τρόπος για να αυξηθεί το εισόδημα του κτηνοτρόφου θα ήταν να υποδέχεται επισκέπτες. Ωστόσο, το άνοιγμα της εκμετάλλευσης στο κοινό προϋποθέτει τη δημιουργία ενός καλού οδικού δικτύου και εγκαταστάσεων για τους επισκέπτες (σπίτια κ.λπ.).

Πολυλειτουργικές πτυχές

Ο κ. Ιωάννης Δεκόλης γνωρίζει ότι η μετακινούμενη κτηνοτροφία επηρεάζει θετικά τη βιοποικιλότητα του τοπίου και προσπαθεί να βόσκει για να διατηρήσει τη βιωσιμότητά του. Προσπαθεί με όλες του τις ενέργειες και τις μικρές παρεμβάσεις να μην διαταράσσει σημαντικά το περιβάλλον. Ωστόσο, η ανησυχία του είναι ότι το έργο των κτηνοτρόφων πρέπει να προωθηθεί. Ο κόσμος πρέπει να μάθει για το έργο των μετακινούμενων κτηνοτρόφων και πόσο βοηθάει στη διατήρηση της βιοποικιλότητας. Αν λείψουν τα ζώα που βόσκουν, θα μειωθούν τα ενδιαιτήματα της άγριας πανίδας, θα αυξηθούν οι πυρκαγιές και θα διαταραχθεί η ισορροπία του οικοσυστήματος.

6. Εκπαίδευση/ δεξιότητες για την ίδρυση της "επιχείρησης"

Δημιουργήθηκε συνεργασία με το γαλλικό δίκτυο μετακινούμενων κτηνοτρόφων για την ανταλλαγή απόψεων σχετικά με το επάγγελμά τους. Δυστυχώς, δεν υπάρχει δυνατότητα κατάρτισης, καθώς οι αρμόδιοι φορείς δεν έχουν οργανώσει σχετικές δομές εκπαίδευσης.

7. Επόμενα βήματα για να προχωρήσετε

Τα σχέδιά του κ. Ιωάννη Δεκόλη είναι να προσπαθήσει να μειώσει τον αριθμό των ζώων, να δημιουργήσει ένα μικρό τυροκομείο για να αξιοποιήσει μόνος του την παραγωγή γάλακτος και να δημιουργήσει προϊόντα υψηλής ποιότητας. Ο γιος του είναι γεωπόνος-ζωοτέχνης και θα συνεχίσει την οικογενειακή παράδοση. Σκέφτεται να πουλάει ο ίδιος τα προϊόντα που παράγονται στην εκμετάλλευσή τους. Παράλληλα, σκέφτεται να κάνει την κτηνοτροφική του εκμετάλλευση επισκέψιμη. Οι επισκέπτες θα μπορούσαν να εκπαιδευτούν στις παραδοσιακές τεχνικές παραγωγής τυριού.

8. Προσφορά και Προτάσεις του κτηνοτρόφου

Η μετακινούμενη κτηνοτροφίας ωφελεί το περιβάλλον, το διατηρεί ζωντανό, συμπεριλαμβανομένης της χλωρίδας και της πανίδας του. Επιπλέον ωφελεί τους κτηνοτρόφους γιατί παράγουν προϊόντα υψηλής ποιότητας, τα οποία θα πρέπει να έχουν καλύτερη τιμή πώλησης.

Η μετακινούμενη κτηνοτροφία είναι μια πολύ σκληρή δουλειά και οι κτηνοτρόφοι θα πρέπει να το σκεφτούν πολύ σοβαρά πριν ξεκινήσουν με την πρακτική της μετακινούμενης κτηνοτροφίας. Εάν έχουν κάποιον που είναι εξοικειωμένος με τη δουλειά, είναι πιο εύκολο να προχωρήσουν. Δεδομένου ότι δεν υπάρχει σχεδόν καμία βοήθεια από το κράτος, θα πρέπει να έχουν τις γνώσεις για να αντιμετωπίσουν τα καθημερινά προβλήματα που σχετίζονται με τα ζώα, την εκτροφή τους, τα βοσκοτόπια κ.λπ. Αν όμως κάποιος αγαπάει τη ζωή και τη φύση, με τη σωστή βοήθεια, θα μπορούσε ίσως να καταφέρει να γίνει μετακινούμενος κτηνοτρόφος.