Για το έργο TRANSFARM, ορίζουμε τη μετακινούμενη κτηνοτροφία ως την εποχιακή μετακίνηση ζώων σε μεγάλες αποστάσεις. Εάν ασκείτε τη μετακινούμενη κτηνοτροφία, σχεδιάζετε να την ασκήσετε ή ενδιαφέρεστε για τη μετακινούμενη κτηνοτροφία, τότε η πρακτική ή το ενδιαφέρον σας είναι μέρος της ευρωπαϊκής φυσικής και πολιτιστικής κληρονομιάς! Αυτή η εκπαιδευτική ενότητα παρέχει μια εικόνα των διαφορετικών τρόπων άσκησης της μετακινούμενης κτηνοτροφίας σε επιλεγμένες ευρωπαϊκές χώρες. Η ενότητα 1 ασχολείται με τους διαφορετικούς τρόπους άσκησης της μετακινούμενης κτηνοτροφίας, τη σημασία της και την ιστορία της.
Η μετακίνηση αποτελεί βασικό στοιχείο της μετακινούμενης κτηνοτροφίας. Η μετακίνηση ξεκινά από μια εκμετάλλευση, όπου τα ζώα συνήθως μένουν σε στάβλους ή έξω κατά τη διάρκεια του χειμώνα. Την άνοιξη ή το καλοκαίρι, μετακινούνται σε βοσκοτόπια σε απόσταση από την εκμετάλλευση. Το φθινόπωρο ή το χειμώνα, τα ζώα επιστρέφουν στην εκμετάλλευση. Ανάλογα με την απόσταση μεταξύ της εκμετάλλευσης και των βοσκοτόπων, η διάρκεια της μετακίνησης ποικίλλει. Η Νορβηγίδα κτηνοτρόφος Katharina Sparstad χρειάζεται περίπου 2,5 ώρες για να μετακινηθεί με τα ζώα στους θερινούς βοσκότοπους. Η Ελληνίδα κτηνοτρόφος Ράνια Δήμου χρειάζεται περίπου 6 ώρες. Ορισμένοι επαγγελματίες μετακινούν συνεχώς τα ζώα τους κατά τη διάρκεια μέρους ή ολόκληρης της περιόδου βόσκησης. Για παράδειγμα, ο Γάλλος κτηνοτρόφος Pierre Pujos μετακινεί τα ζώα του μέσα σε 3 εβδομάδες από τη εκμετάλλευσή του στην πεδιάδα καλλιέργειας σιτηρών της νοτιοδυτικής Γαλλίας προς τα Πυρηναία.
Η εκμετάλλευση που ανήκει στον Σλοβακικό όμιλο Salaš Turček Agrotrade Group μετακινεί συνεχώς το ζωικό της κεφάλαιο μεταξύ των βοσκοτόπων καθ’ όλη τη διάρκεια της περιόδου βόσκησης. Με την εισαγωγή των σύγχρονων μέσων μεταφοράς, ο αριθμός των ζώων που μετακινούνται με τα πόδια έχει μειωθεί. Η μεταφορά του ζωικού κεφαλαίου με φορτηγό ή ρυμουλκούμενο εξοικονομεί χρόνο και μειώνει τον κίνδυνο ατυχημάτων- ωστόσο, προκαλεί επίσης έξοδα που σχετίζονται με την ενοικίαση των οχημάτων και την πληρωμή καυσίμων. Ο Έλληνας κτηνοτρόφος Δημήτριος Τσάτσος μετακινεί το κοπάδι του στα βουνά με φορτηγά και με τα πόδια όταν επιστρέφει στην εκμετάλλευσή του. Με τον τρόπο αυτό, μειώνει τα έξοδα. Η Συνοπτική Έκθεση και οι Εθνικές Εκθέσεις παρέχουν περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τη μεγάλη ποικιλία προτύπων μετακίνησης.
Τα πιο συνηθισμένα είδη ζώων στη μετακινούμενη κτηνοτροφία είναι τα πρόβατα, οι αίγες και τα βοοειδή. Ωστόσο, χρησιμοποιούνται και άλλα είδη ζώων. Για παράδειγμα, άλογα βόσκουν στα εθνικά πάρκα της Ουγγαρίας και γαϊδουράκια μεταφέρουν νεογέννητα αρνιά στην Ιταλία. Πολλοί επαγγελματίες της μετακινούμενης κτηνοτροφίας χρησιμοποιούν παραδοσιακές τοπικές ή περιφερειακές αυτόχθονες φυλές λόγω των ιδιαίτερων ιδιοτήτων τους. Για παράδειγμα, η φυλή προβάτων Tarasconnaise είναι ανθεκτική. Η παραδοσιακή φυλή προβάτων Wallachian είναι προσαρμοσμένη να μετακινείται εύκολα σε ανώμαλα εδάφη, ενώ το γαλλικό πρόβατο Lacaune παράγει περισσότερο γάλα και μπορεί να αρμέγεται από αλμεκτικές μηχανές. Έτσι, η φυλή και ο τύπος, η ποσότητα και η ποιότητα του προϊόντος (ή των προϊόντων) που μπορεί να παραδώσει ένας κτηνοτρόφος συνδέονται στενά. Η απόφαση για ένα συγκεκριμένο προϊόν ή για αλλαγή στο προϊόν μπορεί να οδηγήσει σε αλλαγή φυλής. Για παράδειγμα, ο Έλληνας κτηνοτρόφος Δημήτριος Τσάτσος, ο οποίος παραδίδει γάλα σε γαλακτοβιομηχανία, σχεδιάζει να αλλάξει τις τοπικές φυλές αιγοπροβάτων που έχει με πιο παραγωγικές φυλές. Ο Νορβηγός κτηνοτρόφος Simen Løken θέλει να δοκιμάσει να μεταποιήσει μέρος του αγελαδινού γάλακτος που παράγει. Ως εκ τούτου, μπορεί να αυξήσει τα κεφάλια των παραδοσιακών βοοειδών Dola, των οποίων το γάλα είναι κατάλληλο για την παραγωγή τυριού. Ο αριθμός των κεφαλών των ζώων που συμμετέχουν στη μετακινούμενη κτηνοτροφία ποικίλλει σημαντικά. Ορισμένοι κτηνοτρόφοι διατηρούν λίγα ζώα, ενώ άλλοι έχουν αρκετές χιλιάδες. Η Νορβηγίδα κτηνοτρόφος Sina Joten Søndmør έχει 3 αγελάδες για άρμεγμα και μερικές νεαρές αίγες στην εκμετάλλευσή της. Ο Έλληνας κτηνοτρόφος Ιωάννης Ανθούλης έχει 3000 πρόβατα, 50 αίγες και 200 κεφάλια βοοειδών.
Ουσιαστικά, η μετακίνηση των ζώων μπορεί να είναι είτε κάθετη είτε οριζόντια. Η κάθετη μετακίνηση σημαίνει ότι τα ζώα μετακινούνται ή μεταφέρονται μεταξύ πεδινών και ορεινών περιοχών. Συνήθως, τα ζώα παραμένουν στα ορεινά ή στα βουνά κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού. Τα μεγαλύτερα υψόμετρα έχουν σκληρότερες κλιματολογικές συνθήκες και παρέχουν βοσκοτόπια μόνο κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού. Ωστόσο, το ζωικό κεφάλαιο του Αυστριακού κτηνοτρόφου Hans Küng παραμένει στα βουνά κατά τη διάρκεια του χειμώνα και του καλοκαιριού, ενώ βόσκει σε χαμηλότερα υψόμετρα κατά τη διάρκεια της άνοιξης και του φθινοπώρου. Η οριζόντια μετακίνηση σημαίνει ότι η μετακίνηση του ζωικού κεφαλαίου πραγματοποιείται χωρίς ουσιαστικές αλλαγές στο υψόμετρο. Η Σλοβάκα κτηνοτρόφος Mária Iván Tamáš εφαρμόζει τέτοιου είδους μετακίνηση με το κοπάδι των αιγών της. Η αστική μετακινούμενη κτηνοτροφία χρησιμοποιεί ως περιοχές βόσκησης τις αστικές και περιαστικές περιοχές. Η γαλλική ένωση Bergeries en ville εφαρμόζει την αστική μετακίνηση στο παρισινό πολεοδομικό συγκρότημα Τα ζώα της βόσκουν, για παράδειγμα, σε δημόσια πάρκα, σε γκαζόν και σε χωράφια που είναι σε αγρανάπαυση. Η κατηγοριοποίηση της μετακινούμενης κτηνοτροφίας σε κάθετη, οριζόντια και αστική βοηθά στην καλύτερη κατανόηση των ποικίλων πρακτικών. Ωστόσο, στην πραγματική ζωή οι πρακτικές μπορεί να εντάσσονται σε περισσότερες από μία κατηγορίες. Για παράδειγμα, ο Ισπανικός συνεταιρισμός Los Apisquillos μετακινεί τα ζώα του μεταξύ βοσκοτόπων κοντά στην εκμετάλλευσή του στα βόρεια της Μαδρίτης. Δεδομένου ότι το ζωικό κεφάλαιο δεν καλύπτει σημαντικό υψόμετρο, η μετακίνηση είναι οριζόντια. Ωστόσο, ο συνεταιρισμός μετακινείται επίσης στο πάρκο Casa de Campo στη Μαδρίτη. Η μετακίνηση αυτή καλύπτει σημαντική αλλαγή υψομέτρου – κάθετη μετακίνηση – και ο συνεταιρισμός χρησιμοποιεί τις αστικές περιοχές βόσκησης – αστική μετακίνηση.
Για να θεωρηθεί μία μετακίνηση ως μετακινούμενη κτηνοτροφία στο πλαίσιο του έργου TRANSFARM, τα ζώα πρέπει να συνοδεύονται από ανθρώπους. Ωστόσο, η έννοια της συνοδείας από ανθρώπους μπορεί να περιλαμβάνει μια σειρά από πρακτικές. Ένας κτηνοτρόφος μπορεί να μένει με τα ζώα κυριολεκτικά όλη την ώρα. Για παράδειγμα, η Σλοβάκικη φάρμα Milko Ltd. διαθέτει έναν κτηνοτρόφο πλήρους απασχόλησης. Το μεγάλο κοπάδι ζώων του Ιωάννη Ανθούλη βρίσκεται πάντα υπό την αυστηρή επίβλεψη βοσκών. Η συνεχής μετακίνηση ή ο κίνδυνος επιθέσεων αρπακτικών μπορεί να καταστήσει αναγκαία μια τέτοια μόνιμη επίβλεψη. Το ζωικό κεφάλαιο μπορεί να βρίσκεται υπό επίβλεψη μόνο για ένα μέρος του χρόνου. Για παράδειγμα, οι αίγες της Kathrin Aslakby βόσκουν στα ορεινά βοσκοτόπια χωρίς να συνοδεύονται από βοσκό. Η Kathrin Aslakby αρμέγει τις αίγες στην εποχιακή εκμετάλλευση, επεξεργάζεται το γάλα και φροντίζει τα ζώα. Τέλος, ένας βοσκός μπορεί να συνοδεύει τα ζώα μόνο όταν μετακινούνται μεταξύ των περιφραγμένων βοσκοτόπων. Για το πρόγραμμα TRANSFARM, αυτή η παραμονή μαζί με τα ζώα είναι πολύ σύντομη για να θεωρηθεί ότι συνοδεύονται από ανθρώπους. Παρ’ όλα αυτά, συμπεριλάβαμε περιπτωσιολογικές μελέτες στις οποίες οι κτηνοτρόφοι παραμένουν μόνο για μικρό χρονικό διάστημα μαζί με τα ζώα- για παράδειγμα, την περίπτωση της βόσκησης εθνικών πάρκων στην Ουγγαρία και της βόσκησης σε αναχώματα στη Γερμανία. Αυτές οι περιπτωσιολογικές μελέτες αναδεικνύουν ότι υπάρχει ποικιλία πρακτικών και ότι το τι ακριβώς θεωρείται μετακίνηση αποτελεί ζήτημα ορισμού.
Η μετακινούμενη κτηνοτροφία παρέχει μια σειρά αγαθών και υπηρεσιών. Προϊόντα όπως το γάλα και το κρέας μπορούν να καταναλωθούν άμεσα, να πωληθούν για περαιτέρω επεξεργασία ή να υποβληθούν σε επεξεργασία από επαγγελματία. Για παράδειγμα, ο Έλληνας κτηνοτρόφος Ιωάννης Ανθούλης πουλάει το γάλα σε γαλακτοβιομηχανία και επεξεργάζεται μέρος του για τυρί. Προϊόντα όπως η γούνα και το μαλλί απαιτούν πάντα επεξεργασία. Το γαλλικό Maison de la Transhumance συνεργάζεται με εργοστάσια στην Ιταλία και τη Γερμανία που επεξεργάζονται μαλλί προβάτου για ρούχα πεζοπορίας. Το μαλλί ήταν ένα σημαντικό προϊόν στο παρελθόν. Ωστόσο, σήμερα έχει χάσει την αξία του. Το ενημερωτικό δελτίο σχετικά με το μαλλί προβάτου παρέχει περισσότερες πληροφορίες για το μαλλί και τη δυνητική του χρήση. Εκτός από την παραγωγή τροφίμων, η μετακινούμενη κτηνοτροφία διατηρεί τη βιοποικιλότητα και ελκυστικά τοπία. Για παράδειγμα, οι αίγες της Mária Iván Tamáš συμβάλλουν στη διατήρηση του τοπίου ενός εθνικού πάρκου της Σλοβακίας και των προστατευόμενων φυτικών ειδών του. Η βόσκηση των εθνικών πάρκων της Ουγγαρίας με ενδημικές φυλές εξυπηρετεί στην προστασία της βιοποικιλότητας των λιβαδιών και τη διατήρηση της γενετικής ποικιλότητας των παραδοσιακών φυλών. Μια ειδική υπηρεσία της μετακινούμενης κτηνοτροφίας είναι η πρόληψη πυρκαγιών. Η βόσκηση των ζώων μειώνει την ποσότητα του ξυλώδους φυτικού υλικού, πράγμα που σημαίνει λιγότερη καύσιμη ύλη για πιθανές πυρκαγιές. Τέλος, η μετακινούμενη κτηνοτροφία είναι πλούσια σε παραδοσιακές γνώσεις σχετικά με τη χρήση των τοπικών πόρων. Η Νορβηγίδα κτηνοτρόφος Katharina Sparstad ενδιαφέρεται ιδιαίτερα για τη διατήρηση αυτής της γνώσης ζωντανής και τη μετάδοσή της, για παράδειγμα, στα παιδιά των σχολείων.
Οι λόγοι για τους οποίους οι κτηνοτρόφοι ξεκινούν και συνεχίζουν τη μετακίνηση είναι ποικίλοι και ένας κτηνοτρόφος μπορεί να έχει πολλούς λόγους. Η οικονομία είναι ένας λόγος για την άσκηση της μετακινούμενης κτηνοτροφίας, για παράδειγμα, για τον Έλληνα κτηνοτρόφο Ιωάννη Δεκόλη. Το κοπάδι του Γάλλου κτηνοτρόφου Pierre Pujos μπορεί να τραφεί από τους διαθέσιμους βοσκοτόπους κατά τη διάρκεια της μετακίνησής του για τρεις εβδομάδες. Οι κτηνοτρόφοι μπορούν να αποκτήσουν εισόδημα από πωλήσεις προϊόντων και υπηρεσιών, επιδοτήσεις ή μισθούς. Οι υψηλές τιμές των βοσκοτόπων κοντά στην εκμετάλλευση μπορεί να είναι ένα άλλο οικονομικό κίνητρο για την άσκηση της μετακινούμενης κτηνοτροφίας. Για παράδειγμα, ο Γερμανός κτηνοτρόφος Herbert Fleck βόσκει ένα σημαντικό μέρος των νεαρών βοοειδών του στους βοσκότοπους του Ιδρύματος Adelegg. Οι υψηλές τιμές των μισθωμάτων και η έλλειψη γης στην περιοχή του καθιστούν αναγκαία αυτή τη συνεργασία. Η μετακινούμενη κτηνοτροφία απαιτεί βαθιά κατανόηση των φυσικών διεργασιών. Οι κτηνοτρόφοι μπορεί να παρακινηθούν από το γεγονός ότι ο τρόπος παραγωγής των τροφίμων τους είναι κοντά στη φύση και χρησιμοποιεί τους τοπικούς και περιφερειακούς πόρους. Η πρακτική τους διατηρεί τις παραδόσεις και “ταιριάζει” στο τοπίο. Για παράδειγμα, η Νορβηγίδα κτηνοτρόφος Kathrin Aslakby ασχολείται με το πώς μπορεί να χρησιμοποιήσει τους τοπικούς πόρους και να συνδυάσει την παράδοση και την καινοτομία στην πρακτική της. Η διαμόρφωση του τοπίου της μετακινούμενης κτηνοτροφίας, συμπεριλαμβανομένης της βιοποικιλότητάς του, κινητοποιεί επίσης τους κτηνοτρόφους. Η μετακινούμενη κτηνοτροφία είναι ένας τρόπος ζωής. Αν και η μετακινούμενη κτηνοτροφία είναι σκληρή δουλειά, το γεγονός ότι οι κτηνοτρόφοι τη θεωρούν καλή πρακτική μπορεί να τους παρακινήσει να την ακολουθήσουν. Η εκπαίδευση των κτηνοτρόφων είναι ένας επιπρόσθετος λόγος για την άσκηση της μετακινούμενης κτηνοτροφίας. Για παράδειγμα, το Domaine du Merle είναι ένα κέντρο εκπαίδευσης βοσκών. Ελέγξτε τις άλλες μελέτες περίπτωσης για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τους λόγους για τους οποίους οι επαγγελματίες αποφάσισαν να ασκήσουν την μετακινούμενη κτηνοτροφία.
Αρχαιολογικά στοιχεία και ιστορικά έγγραφα δίνουν πληροφορίες για το πότε πρωτοεμφανίστηκε η μετακινούμενη κτηνοτροφία σε διάφορες περιοχές της Ευρώπης. Οι πρώιμες εμφανίσεις της μετακινούμενης κτηνοτροφίας ποικίλλουν σε όλη την Ευρώπη. Σε ορισμένες περιοχές, η μετακινούμενη κτηνοτροφία φαίνεται να εξελίχθηκε με την εισαγωγή των ζώων κατά τη νεολιθική εποχή. Για παράδειγμα, η ύπαρξη μιας μορφής μετακινούμενης κτηνοτροφίας στις Νότιες Γαλλικές Άλπεις τεκμηριώθηκε από αρχαιολογικά ευρήματα από το 5000 π.Χ. περίπου. Λείψανα προβάτων στα υψίπεδα των νότιων Πυρηναίων, ηλικίας περίπου 7300 ετών, παρέχουν επίσης στοιχεία για την παρουσία ανθρώπων από την πρώιμη νεολιθική εποχή. Στη Νορβηγία, η εποχιακή κτηνοτροφία έχει τεκμηριωθεί από την Εποχή του Σιδήρου (500 π.Χ. – 1050 μ.Χ.), αλλά μπορεί να είχε καθιερωθεί και νωρίτερα. Στη Σλοβακία, η μετακινούμενη κτηνοτροφία εισήχθη με τον αποικισμό της Βλαχίας μόλις τη δεκαετία του 1200. Δεν μπορούμε να ρωτήσουμε τους πρώην αγρότες για το πού απέκτησαν τις γνώσεις τους σχετικά με την μετακινούμενη κτηνοτροφία ή τους λόγους για τους οποίους την εφάρμοζαν. Ίσως η μετακίνηση των ζώων μεταξύ των βοσκοτόπων και η βοσκή τους να ήταν ο “φυσικός” τρόπος άσκησης της κτηνοτροφίας. Ίσως οι βοσκότοποι κοντά στην εκμετάλλευση να μην κάλυπταν τις ανάγκες των ζώων καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους. Ίσως κάποιοι βοσκότοποι δεν μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους. Ίσως το ζωικό κεφάλαιο χρειαζόταν συνεχή επίβλεψη λόγω του κινδύνου επιθέσεων αρπακτικών.
Καθ’ όλη τη διάρκεια της ιστορίας της Ευρώπης, το μέγεθος της μετακινούμενης κτηνοτροφίας γνώρισε αυξομειώσεις. Τα ακόλουθα παραδείγματα περιόδων ανάπτυξης δείχνουν ότι η χρονική στιγμή τους μπορεί να διαφέρει από χώρα σε χώρα. Στην Ελλάδα, δημιουργήθηκαν εκτεταμένες λιβαδικές εκτάσεις και η μετακινούμενη κτηνοτροφία αναπτύχθηκε κατά τη ρωμαϊκή περίοδο (146 – 330 μ.Χ.) και το Μεσαίωνα (334 -1453 μ.Χ.). Η εκτροφή προβάτων Merino στην Ισπανία είχε τη μεγαλύτερη έκταση κατά τη διάρκεια του ύστερου Μεσαίωνα και στις αρχές της σύγχρονης εποχής (Μεσαίωνας: 410 – 1492 μ.Χ., σύγχρονη εποχή: 1492 – 1814). Στην Ουγγαρία, η μετακινούμενη κτηνοτροφία επεκτάθηκε τον 17ο αιώνα. Στη Γαλλία, η μετακίνηση προβάτων έφθασε στο αποκορύφωμά της στις αρχές του 19ου αιώνα. Οι περίοδοι παρακμής διέφεραν επίσης μεταξύ των χωρών. Ωστόσο, μείωση της μετακινούμενης κτηνοτροφίας από το δεύτερο μισό του 20ού αιώνα σημειώθηκε σε όλες τις χώρες, παρά το πρόσφατο ενδιαφέρον για την άσκηση της μετακινούμενης κτηνοτροφίας σε ορισμένες χώρες. Οι λόγοι για όλες αυτές τις εξελίξεις είναι πολύπλοκοι και περιλαμβάνουν τόσο διαφορετικά ζητήματα όπως οι ευρείας κλίμακας αλλαγές στις εθνικές, ευρωπαϊκές και ακόμη και παγκόσμιες οικονομίες, η τεχνολογική ανάπτυξη και οι κοινωνικές αλλαγές. Οι πολιτικές αποφάσεις σχετικά με τον τρόπο εκσυγχρονισμού της γεωργίας είναι επίσης σημαντικοί παράγοντες. Για παράδειγμα, η αύξηση της αποδοτικότητας της γεωργικής παραγωγής μέσω των πιο παραγωγικών βοσκοτόπων και των συμπυκνωμένων ζωοτροφών έχει μειώσει την εξάρτηση από τα εκτεταμένα λιβάδια. Οι υψηλής παραγωγικότητας φυλές μπορεί να μην είναι καν σε θέση να καλύψουν τις ανάγκες τους βόσκοντας αυτά τα λιβάδια, καθώς χρειάζονται περισσότερα θρεπτικά συστατικά από αυτά που προσφέρουν οι βοσκότοποι.
Η ιστορία της μετακινούμενης κτηνοτροφίας διαφέρει από χώρα σε χώρα και η εξαγωγή γενικών συμπερασμάτων σχετικά με το τι μπορεί να μας διδάξει η ιστορία είναι δύσκολη. Ωστόσο, μπορούν να εξαχθούν τουλάχιστον δύο απλά συμπεράσματα: 1. Οι νόμοι μπορούν να υποστηρίξουν ή να εμποδίσουν την μετακινούμενη κτηνοτροφία. Νόμοι όπως ο νόμος των Βησιγότθων (410 μ.Χ.) στην Ισπανία, ο οποίος εγγυάται την ελεύθερη διέλευση των κοπαδιών στους δημόσιους δρόμους, υποστήριξαν την αύξηση της μετακινούμενης κτηνοτροφίας. Στη Βόρεια Ιταλία, η κατάργηση του αρχαίου δικαιώματος ελεύθερης βόσκησης ιδιωτικών αγρών μετά τη συγκομιδή το 1856 μ.Χ. αμφισβήτηση της μετακινούμενης κτηνοτροφίας. 2. Η αγροτική μετανάστευση προκαλεί έλλειψη κτηνοτρόφων. Η ιστορία δείχνει ότι, για παράδειγμα, τόσο η Ελλάδα όσο και η Ισπανία βίωσαν αγροτική μετανάστευση που είχε ως αποτέλεσμα την έλλειψη κτηνοτρόφων. Η μείωση του αριθμού των κτηνοτρόφων εξακολουθεί να αποτελεί μία από τις κύριες προκλήσεις για τη μετακίνηση σε όλες τις χώρες που περιλαμβάνονται στο έργο TRANSFARM. Κατά τη διάρκεια της ιστορίας, οι κτηνοτρόφοι έχουν αναπτύξει εκτεταμένες γνώσεις σχετικά με τη χρήση των τοπικών και περιφερειακών πόρων. Παρουσίασαν μεγάλη δημιουργικότητα στη χρήση των φυσικών πόρων και στην ανάπτυξη των προϊόντων τους. Αυτή η δημιουργικότητα αντικατοπτρίζεται επίσης στις περιπτωσιολογικές μελέτες, για παράδειγμα, όσον αφορά την υποδοχή των επισκεπτών, το άμεσο μάρκετινγκ, τη χρήση ευκαιριών στη διαχείριση του τοπίου και την παροχή εκπαίδευσης σε αστικό περιβάλλον. Για την αντιμετώπιση των ισχυρών δυνάμεων που οδηγούν στη σημερινή παρακμή της μετακινούμενης κτηνοτροφίας, αυτή η δημιουργικότητα σε συνδυασμό με την κοινωνική και κυβερνητική υποστήριξη είναι ίσως το κλειδί της επιτυχίας.
Bele, B., Nielsen, V.K.S., Orejas, A., Ron, J.A. 2021. Intangible cultural heritage of transhumance landscapes: their roles and values – examples from Norway, France and Spain. Transhumance. Papers from the International Association of Landscape Archaeology Conference, Newcastle upon Tyne, 2018.
Bindi, L. (ed.) 2022. Grazing Communities. Pastoralism on the Move and Biocultural Heritage Frictions .
DOI: doi.org/10.3167/9781800734753
Collis, J. R., Pearce, M., Nicolis, F. (eds.) 2016: Summer Farms: Seasonal Exploitation of the Uplands from Prehistory to the Present.
Liechti, K., Biber, J. P. 2016: Pastoralism in Europe: characteristics and challenges of highland–lowland transhumance. Revue Scientifique et Technique-Office International des Epizooties 35-2. DOI: doi.org/10.20506/rst.35.2.2541
Oteros-Rozas, E., Ontillera-Sánchez, R., Sanosa, P., Gómez-Baggethun, E. Reyes-Garcia, V. González, J. A. 2013. Traditional ecolocial knowledge among transhumant pastoralists in Mediterranean Spain. Ecology & Society 18-3. DOI: doi.org/10.5751/ES-05597-180333
Χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Ωστόσο, οι απόψεις που εκφράζονται είναι μόνο του/των συγγραφέων και δεν αντικατοπτρίζουν απαραίτητα εκείνες της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή του Ευρωπαϊκού Εκτελεστικού Οργανισμού Εκπαίδευσης και Πολιτισμού (EACEA). Ούτε η Ευρωπαϊκή Ένωση και ο EACEA μπορούν να θεωρηθούν υπεύθυνοι για αυτές τις απόψεις.
