Μελέτη Περίπτωσης

Αναγέννηση των ξεχασμένων τοπίων

>
>

Αναγέννηση των ξεχασμένων τοπίων

Περιεχόμενα

1. Εισαγωγή

Το “Ίδρυμα Adlegg” προσφέρει μια καινοτόμο ιδέα για τη συντήρηση και τη διατήρηση των πολιτισμικών τοπίων. Η βάση της ιδέας αυτής ήταν η δέσμευση όλων των εταίρων για ένα κοινό στόχο που είναι η προστασία του τοπίου. Η επιτυχία της ιδέας βασίζεται στη χρήση των αιγών για τη διατήρηση του τοπίου, την παραγωγή προϊόντων (γάλα, τυρί και κρέας) τοπικά για την περιοχή, την ισχυρή συμμετοχή της κοινότητας και την άμεση επαφή με τους πελάτες.

2. Βασικές πληροφορίες

Κύριος υποστηρικτής

Oliver Post

Έναρξη της πρακτικής

1995

Τοποθεσία

Buchenberg, Γερμανία

Εμπλεκόμενοι οργανισμοί
  • Κτηνοτρόφος
  • Αγρότης
Συνολική επιφάνεια της καλλιεργούμενης γης σε εκτάρια

Η κτηνοτροφική εκμετάλλευση του κ. Oliver Post χρησιμοποιεί περίπου 115 εκτάρια ποολίβαδων, εκ των οποίων περίπου το 40% χαρακτηρίζεται ως προστατευόμενη περιοχή. Τα λιβάδια είναι οριακής απόδοσης και ως επί το πλείστων είχε εγκαταλειφθεί πριν ο κ. Oliver Post ξεκινήσει να την χρησιμοποιεί το 1995.

Ιδιοκτησία της γης που χρησιμοποιείται στη μετακινούμενη κτηνοτροφία
  • Ιδιοκτησία γης
  • Μισθωμένη ιδιωτική γη
  • Μισθωμένη δημόσια γη
Βασικά προϊόντα
  • Κατσικίσιο γάλα
  • Κατσικίσιο κρέας

Το τυροκομείο του ιδρύματος επεξεργάζεται 30.000 λίτρα γάλακτος ετησίως. Με βάση μια ¨ολιστική¨ προσέγγιση μάρκετινγκ τα γαλακτοκομικά προϊόντα καθώς και το κατσικίσιο κρέας πωλούνται απευθείας στους καταναλωτές. Η βόσκηση επιτρέπει και ευνοεί τη διατήρηση ενός ανοικτού και ελκυστικού λιβαδικού τοπίου πλούσιου σε βιοποικιλότητα. Τα βοσκοτόπια βρίσκονται στους λόφους της Βαυαρίας και της Βάδης-Βυρτεμβέργης.

Περιφέρεια NUTS3
DE27E Oberallgäu
  • Main Farm

    Σταβλικών εγκαταστάσεων

Συλλογή

3. Κατάσταση πριν από την έναρξη/ αλλαγή/ συνέχιση

Ο κ. Oliver Post ασχολήθηκε επίσης με τη γεωργία. Αφού απέκτησε ένα αγρόκτημα 5 εκτάριων γης, συνειδητοποίησε ότι πολλοί αγρότες στην περιοχή σταματούσαν τις αγροτικές δραστηριότητές τους επειδή η γεωργία δεν ήταν πλέον κερδοφόρα. Η επίπονη καλλιέργεια των οριακής απόδοσης γεωργικών εδαφών της περιοχής δεν ήταν πλέον ελκυστική. 

Το 2003, ο κ. Oliver Post πήρε την πρωτοβουλία να δημιουργήσει την πρώτη ένωση γεωργών και κτηνοτρόφων. Ενώ το 2008 ιδρύθηκε το “Ίδρυμα Adlegg”. Την ίδια χρονιά το Ίδρυμα παρουσίασε την αναπτυξιακή ιδέα “Δίκτυο Kreuzthal”. Οι στόχοι της ιδέας είναι οι εξής: 

  • Προώθηση της βιώσιμης γεωργίας προσανατολισμένης στη διατήρηση της φύσης
  • Προώθηση του ήπιου, και κυρίως φιλικού προς την οικογένεια αγρο-τουρισμού
  • Περιβαλλοντική εκπαίδευση και ανάπτυξη της τοπικής προσφοράς

Το Ίδρυμα προσφέρει τη γη του στον κ. Oliver Post, ως  κορυφαίου αγρότη. κύριου εκφραστή των στόχων του.

4. Περιγραφή της μετακινούμενης κτηνοτροφικής εκμετάλλευσης

Τύπος λιβαδικού τοπίου
  • Λειμώνες
  • Λιβάδια
  • Φυσικό λιβάδι σε υπο-αλπική περιοχή
Ζώα Είδος/ φυλή

Το ίδρυμα στοχεύει στην παραγωγή εξειδικευμένων προϊόντων υψηλής ποιότητας, στη μεταποίηση και στην απευθείας πώληση. Ως εκ τούτου, αποφάσισε να χρησιμοποιήσει συγκεκριμένες φυλές ζώων: τη βελτιωμένη γερμανική καφέ αίγα (“Bunte Deutsche Edelziege”) και την αίγα του δάσους της Θουριγγίας (“Waldziege”).

Η εκτροφή στοχεύει σε υψηλότερη παραγωγή γάλακτος με βάση τη βόσκηση στα ελάχιστα λιβάδια, καθώς και τη χαμηλή εισροή συμπυκνωμένων ζωοτροφών και την ευρωστία των ζώων (δηλαδή, περιορισμένη ανάγκη για κτηνιατρική φροντίδα).

Τρόπος Μετακίνησης

Τα λιβάδια περιβάλλουν την κτηνοτροφική εκμετάλλευση μέχρι τους λόφους. Τα ζώα εκτρέφονται στη λοφώδη περιοχή που περιβάλει τον στάβλο.

Είδος επιχείρησης

Υπό την ηγεσία του κ. Oliver Post, το Ίδρυμα διαχειρίζεται μία εκτροφή αιγών γαλακτοπαραγωγής. Αποτελείται από 60 γαλακτοπαραγωγές αίγες και τα μικρά τους. Επιπλέον, το Ίδρυμα διαθέτει μία μικρή εκτροφή βοοειδών (130 βοοειδή ετησίως, ηλικίας 1-2 ετών).

Αγορές στις οποίες απευθύνεται/πώληση προϊόντων

Το τυροκομείο του ιδρύματος επεξεργάζεται 30.000 λίτρα γάλακτος ετησίως. Το ίδρυμα εφαρμόζοντας μια ¨ολιστική¨ προσέγγιση μάρκετινγκ διαθέτει απευθείας στους καταναλωτές το κατσικίσιο κρέας και τα γαλακτοκομικά προϊόντα.

Απειλές και προκλήσεις

Ο κ. Oliver Post αναφέρει ότι καθαρά από οικονομική άποψη θα προτιμούσε άλλες τοποθεσίες για την εκτροφή των αιγών του. Ταυτόχρονα όμως είναι βέβαιος ότι από την εφαρμογή της μετακινούμενης κτηνοτροφίας  προκύπτει προστιθέμενη αξία για ολόκληρη την ευρύτερη περιοχή, σε σχέση με τη προστασίας και τη διατήρηση του λιβαδικού τοπίου. Η δημιουργία μιας τέτοιας αξίας θα μπορούσε να αποτελέσει ζωτικό πλεονέκτημα για την περιοχή.

5. Λήψη αποφάσεων

Αιτιολόγηση

Το ενδιαφέρον του κ. Oliver Post και του Ιδρύματος για την εφαρμογή μετακινούμενης κτηνοτροφίας εξαρτάται από την κατάσταση που επικρατεί στη συγκεκριμένη περιοχή. Ο κ. Oliver Post ξεκίνησε από το μηδέν για να γίνει κτηνοτρόφος και σχεδίασε το σύστημα εκτροφής που εφάρμοσε το Ίδρυμα. Η βασική του ιδέα είναι: “Οι αγροτικές δραστηριότητες είναι πιστές στην τοποθεσία τους”. Ο κ. Oliver Post αποφάσισε να οργανώσει την κτηνοτροφική δραστηριότητα με τέτοιο τρόπο ώστε να είναι κατάλληλη και για τον τρόπο ζωής του. Αυτός ο τρόπος εργασίας έχει θετικές επιπτώσεις στη βιοποικιλότητα της περιοχής και προσφέρει έναν ελκυστικό τρόπο ζωής. 

Η οικονομική κατάσταση του Ιδρύματος είναι σταθερή. Ωστόσο, η πληρωμή του αναγκαίου εργατικού δυναμικού και η απόδοση των ζώων σε γάλα και κρέας, στα λιγοστά βοσκοτόπια της περιοχής, αποτελούν πρόκληση.

Απόφαση για το είδος του ζώου/συγκεκριμένη φυλή

Το Ίδρυμα που υποστηρίζεται και από περιφερειακούς φορείς αποτέλεσε τη βάση οργάνωσης των  κτηνοτροφικών δραστηριοτήτων στην περιοχή. Μεταξύ άλλων δημιούργησε και έναν στάβλο για αίγες. 

Η απόφαση για βιολογική παραγωγή ήταν από την αρχή σε συμφωνία με την απόφαση για τη χρήση των συγκεκριμένων φυλών ζώων. Αυτό ήταν τελικά που επέτρεψε την ολιστική προσέγγιση στην παραγωγική διαδικασία και την είσοδο των προϊόντων στην περιφερειακή αγορά.

Ένας βιολόγος παρακολουθούσε τα ζώα κατά τη βόσκηση επί τέσσερα χρόνια για να καταγράψει τις επιπτώσεις της βόσκησης στο πολιτισμικό τοπίο όσον αφορά τη βιοποικιλότητα και τον πλούτο της χλωρίδας και της άγριας πανίδας.

Είναι αξιοσημείωτο ότι οι οριακής απόδοσης εκτάσεις, οι οποίες σήμερα χρησιμοποιούνται, διαχειρίζονται και βελτιώνονται από άποψη βιοποικιλότητας, είχαν ως επί το πλείστων εγκαταλειφθεί πριν από την έναρξη της πρωτοβουλίας.

Ο βοσκότοπος είναι εν μέρει ιδιωτική γη και εν μέρει δημόσια. Ένα τμήμα της ιδιωτικής γης ανήκει στο Ίδρυμα, ενώ το υπόλοιπο είναι ενοικιαζόμενη έκταση.

Η ζήτηση για βοσκήσιμη ύλη είναι υψηλή στην περιοχή, αλλά δεν αξιοποιούσε τις περιοχές οριακής απόδοσης. Η εγκατάλειψη αυτή έκανε τελικά εύκολη την έναρξη της πρωτοβουλίας την πρόσβαση του ιδρύματος στα βοσκοτόπια. Δεδομένου ότι μέρος της γης πριν από την έναρξη της πρωτοβουλίας εγκαταλείφθηκε, η πρόσβαση στη γη είναι οικονομικά προσιτή.  

Απόφαση για το σύστημα παραγωγής

Ο κ. Oliver Post και η σύζυγός του διευθύνουν την κτηνοτροφική τους εκμετάλλευση με τη βοήθεια 1 έως 2 υπαλλήλων πλήρους απασχόλησης (που μπορεί να είναι: ασκούμενοι, μαθητευόμενοι, ή και έμπειροι εργάτες γης). Οι αίγες βόσκουν στους λόφους από τα μέσα Μαΐου έως τα μέσα Οκτωβρίου. Για το άρμεγμα και κατά τη διάρκεια της νύχτας το κοπάδι επιστρέφει στο στάβλο. Τα βοοειδή παραμένουν στους λόφους.

Διαφοροποίηση του εισοδήματος

Το “Ίδρυμα Adlegg” συνεργάζεται με κτηνοτρόφους από την ευρύτερη περιφέρεια, παίρνει πρωτοβουλίες άμεσης διάθεσης για την πώληση σε τοπικές αγορές κτηνοτρόφων ή/και απευθείας από τις εκμεταλλεύσεις. Οι απευθείας πωλήσεις στην κτηνοτροφική εκμετάλλευση του κ. Oliver Post οργανώνετε με απλό τρόπο. Ένα ψυγείο είναι τοποθετημένο κοντά στο στάβλο σε ένα πολυσύχναστο μονοπάτι πεζοπορίας και διευκολύνει την άμεση διάθεση των προϊόντων.

Πολυλειτουργικές πτυχές

Η απόδοση των αιγών βελτιώθηκε με την ανάμειξη των φυλών της γερμανικής καφέ αίγας (“Bunte Deutsche Edelziege”) και της αίγας του δάσους της Θουριγγίας (“Waldziege”). Το σιτηρέσιο των ζώων συμπληρώνεται με συμπυκνωμένες ζωοτροφές υψηλής απόδοσης.

Αν και η κτηνοτροφική δραστηριότητα είναι ικανοποιητική,  χωρίς μεγάλο πάθος για την κτηνοτροφία και τη διατήρηση της φύσης, το έργο του ιδρύματος δε θα είχε υλοποιηθεί – ούτε σε μικρή ούτε σε μεγάλη κλίμακα.

6. Εκπαίδευση/ δεξιότητες για την ίδρυση της "επιχείρησης"

Το Γραφείο Γεωργίας και η “Bioland Association” παρείχαν από την αρχή συμβουλές στο σχέδιο ανάπτυξης της κτηνοτροφικής εκμετάλλευσης. Επιπλέον, υπήρξε εντατική συνεργασία με την ProRegio – οργανισμό για την ανάπτυξη του τοπίου και το έργο PLENUM της πόλης Baden Württemberg.

Καθώς ο κ. Oliver Post έκανε παράλληλα αγροτικές και κτηνοτροφικές δραστηριότητες παρέμεινε ανοιχτός σχετικά με τον τρόπο σχεδιασμού των δραστηριοτήτων του και το τι θα μπορούσε να περιμένει από αυτές.

Τέλος, ο κ. Oliver Post, καθώς και το Ίδρυμα, εργάζονται με βάση την καλή επικοινωνία και ένα υψηλό επίπεδο διαφάνειας.

7. Επόμενα βήματα για να προχωρήσετε

Ο κ. Oliver Post θα συνεχίσει να συνδυάζει την παράδοση και την καινοτομία. Το επόμενο κρίσιμο βήμα για την όλη πρωτοβουλία και το Ίδρυμα θα είναι η αλλαγή γενεών και η μεταβίβαση της ευθύνης με αυτούς. Η γενική στρατηγική σημασία και ανάγκη είναι να αφήσουν να αναλάβει η επόμενη γενιά.

Για τη συνεχιζόμενη ανάπτυξη, ο στόχος είναι:

  • Η βελτίωση της γαλακτοπαραγωγής από τις αίγες
  • Η χρήση των υφιστάμενων δυνατοτήτων επεξεργασίας -μεταποίησης
  • Είσοδος ατην παραγωγή αυτόχθονων σπόρων
  • Η στενότερη συνεργασία με άλλους γεωργούς

8. Προσφορά και Προτάσεις του κτηνοτρόφου

Αξίζει τον κόπο. Αλλά υπάρχει ανάγκη για νέους δυναμικούς κτηνοτρόφους. 

Η σύνδεση της γεωργίας και του τοπίου είναι ζωτικής σημασίας.

Ο κτηνοτρόφος χρειάζεται μεγάλη αντοχή. Παραμένει στο επάγγελμα, ακόμη και αν ο δρόμος του δεν είναι πάντα εύκολος.

Σκεφτείτε προσεκτικά σε τι διαφέρουν τα βοσκοτόπια σας από των άλλων. Τόσο θετικά όσο και αρνητικά. Στη συνέχεια, βελτιώστε όσο μπορείτε τα θετικά χαρακτηριστικά! Είναι σημαντικό να έχετε καλές ιδέες και να τις εφαρμόζετε μέχρι τέλους:

  • Ποια είναι η συνέπεια μιας δράσης σε έναν τομέα για τους άλλους τομείς της κτηνοτροφικής σας δραστηριότητας;
  • Τι συμβαίνει όταν ενεργούμε με έναν συγκεκριμένο τρόπο;