Μελέτη Περίπτωσης

Αξιοποίηση των υφιστάμενων υποδομών

1. Εισαγωγή

Η δημιουργία της κτηνοτροφικής επιχείρησης ¨Farm Milko Ltd¨ βασίστηκε στην προηγούμενη εμπειρία και την οικογενειακή παράδοση των μελών της καθώς και στην υπάρχουσα υποδομή ενός προγενέστερου κρατικού αγροτικού συνεταιρισμού. Μετά τη Βελούδινη Επανάσταση (Velvet Revolution), κατά τη δεκαετία του 1990, πολλές κρατικές γεωργικές εκμεταλλεύσεις στη Σλοβακία, μετατράπηκαν σε ιδιωτικές εταιρείες όπως και η Farm Milko Ltd. Η προϋπάρχουσα υποδομή αποτέλεσε κομβικό παράγοντα για την έναρξη λειτουργίας της επιχείρησης.

2. Βασικές πληροφορίες

Κύριος υποστηρικτής

Jana Lešková / Farm Milko Ltd.

Έναρξη της πρακτικής

1992

Τοποθεσία

Ľubietová, Slovakia

Εμπλεκόμενοι οργανισμοί

Συνεταιρισμός

Συνολική επιφάνεια της καλλιεργούμενης γης σε εκτάρια

40 ha

Ιδιοκτησία της γης που χρησιμοποιείται στη μετακινούμενη κτηνοτροφία

Ιδιόκτητη γη 10 ha
Μισθωμένη δημόσια γη δεν μπορεί να δοθεί ακριβής έκταση δεδομένου ότι η μισθωμένη γη μεταβάλλεται από έτος σε έτος

Βασικά προϊόντα

Γάλα
Κρέας

Περιφέρεια NUTS3

SK032 Banská Bystrica Region

Farm and summer pastures

Συλλογή

3. Κατάσταση πριν από την έναρξη/ αλλαγή/ συνέχιση

Η κτηνοτροφική εκμετάλλευση Milko Ltd. ακολουθεί την οικογενειακή παράδοση και τους παραδοσιακούς τρόπους διαχείρισης της γης που εφαρμόζονταν ιστορικά στην περιοχή του χωριού Ľubietová της Σλοβακίας. Στο παρελθόν λειτουργούσε δημοτικός στάβλος όπου στεγάζονταν τα ζώα κατά τη διάρκεια του χειμώνα. Κατά τη θερινή περίοδο, τα ζώα βοσκούσαν στα ορεινά λιβάδια γύρω από το χωριό.

Μετά την αναγκαστική μεταβίβαση της ιδιωτικής γης και των υποδομών στην κρατική διοίκηση κατά την κομμουνιστική εποχή (1950-1989), τα μέλη της οικογένειας της κτηνοτροφικής εκμετάλλευσης εργάστηκαν στον τοπικό αγροτικό συνεταιρισμό. Τα τελευταία χρόνια της ύπαρξής της, ο συνεταιρισμός υπέφερε από έλλειψη εργαζομένων. Μετά τη Βελούδινη Επανάσταση, οι κρατικά διαχειριζόμενες επιχειρήσεις επιστράφηκαν σταδιακά στους αρχικούς ιδιοκτήτες τους ή ήταν δυνατή η επαναγορά τους με ευνοϊκούς όρους.

Αρχικά οι πρώην εργαζόμενοι του συνεταιρισμού στην Ľubietová δεν ενδιαφέρθηκαν να συνεχίσουν την κτηνοτροφική εκμετάλλευση. Τελικά, το 1992, οι σημερινοί ιδιοκτήτες της Farm Milko Ltd. αποφάσισαν να αγοράσουν το συνεταιρισμό. Δημιούργησαν μια οικογενειακή επιχείρηση, όπου εφάρμοσαν βασισμένοι στην πολύχρονη εμπειρία τους, ένα κτηνοτροφικό σύστημα, εστιασμένο στην εκτροφή προβάτων. Η έλλειψη εργαζομένων αποτελεί και για τους νέους ιδιοκτήτες ένα διαχρονικό πρόβλημα. Επί του παρόντος, αυτός είναι ο κύριος περιοριστικός παράγοντας που εμποδίζει την ανάπτυξη της κτηνοτροφική εκμετάλλευσης.

4. Περιγραφή της μετακινούμενης κτηνοτροφικής εκμετάλλευσης

Τύπος λιβαδικού τοπίου

Η Farm Milko Ltd. χρησιμοποιεί ως βοσκοτόπους το λοφώδες λιβαδικό τοπίο στους βόρειους πρόποδες της νεοηφαιστειακής οροσειράς Poľana. Το φυσικό όριο των βοσκοτόπων και κάθε άλλης ανθρώπινης οικονομικής δραστηριότητας στο βουνό αυτό αποτελεί η ζώνη των κατολισθήσεων (σάρες). Ιστορικά, το χωριό Ľubietová ήταν γνωστό για την εξόρυξη και τη μεταλλευτική βιομηχανία του χαλκού. Από το 14ο έως τον 19ο αιώνα, ήταν μία από τις επτά πόλεις εξόρυξης χαλκού της Ουγγρικής Μοναρχίας, συμβάλλοντας σημαντικά στην οικονομική και πολιτιστική ανάπτυξη της.

E-Atlas: Link

Ζώα Είδος/ φυλή

Η κτηνοτροφική μονάδα έχει περίπου 300 πρόβατα. Οι ιδιοκτήτες της διασταυρώνουν με επιτυχία τα παραδοσιακά σλοβακικά Βλάχικα πρόβατα (Wallachian) και τα γαλλικά Lacaune. Το αποτέλεσμα είναι η δημιουργία προβάτων με περιορισμένη ποσότητα τριχώματος που παράγει εξαιρετικής ποιότητας και γευστικότητας γάλα και κρέας. Το πλεονέκτημα της διασταύρωσης μπορεί να γίνει κατανοητό με το παράδειγμα του τριχώματος των προβάτων. Το καλοκαίρι, κατά τη διάρκεια των ζεστών ημερών, στη φυλή Wallachian αυξάνεται η θερμοκρασίας εξαιτίας του πυκνού, μακρύ τριχώματος της. Η διασταυρούμενη φυλή έχει λιγότερο τρίχωμα και αντιμετωπίζει καλύτερα τις ζεστές μέρες. Το φθινόπωρο, όμως στα τέλη Σεπτεμβρίου, οι διασταυρούμενες φυλές σταβλίζονται νωρίτερα λόγω της λεπτότριχης κοιλιάς τους. Η ποιότητα και η γευστικότητα του γάλακτος και του κρέατος είναι ανώτερη στις διασταυρούμενες φυλές. Τέλος, η διασταύρωση ανανεώνει τη γονιδιακή δεξαμενή και ελαχιστοποιεί την ενδογαμία.

Τρόπος Μετακίνησης

Τα πρόβατα της κτηνοτροφικής μονάδας ασκούν κάθετη μετακίνηση. Τα ζώα μετακινούνται κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού από τα πεδινά στα ορεινά λιβάδια σε υψόμετρο 550 με 700 μ. πάνω από το χωριό και βόσκουν ελεύθερα. Το κοπάδι μετακινείται στα βοσκοτόπια με τα πόδια, με τη συνοδεία βοσκού και σκυλιών φύλαξης. Η σύνθεση της βλάστησης των ορεινών λιβαδιών επηρεάζει θετικά την ποιότητα του γάλακτος και του κρέατος.

Είδος επιχείρησης

Η κτηνοτροφική εκμετάλλευση πουλάει τα γαλακτοκομικά προϊόντα και τα προϊόντα κρέατος σε μεγάλες βιομηχανίες μεταποίησης.

Αγορές στις οποίες απευθύνεται/πώληση προϊόντων

Τα παραγόμενα προϊόντα της κτηνοτροφικής εκμετάλλευσης διατίθενται τόσο στην εγχώρια όσο και στη διεθνή αγορά.

Απειλές και προκλήσεις

Η κτηνοτροφική μονάδα προκειμένου να αναπτυχθεί χρειάζεται περισσότερο προσωπικό. Ο σύγχρονος τρόπος στέγασης στην ύπαιθρο έχει αλλάξει και τα παραδοσιακά αγροτόσπιτα που είχαν κατάλληλους χώρους για να στηρίζουν τις αγροτοκτηνοτροφικές εργασίες έχουν εξελιχθεί σε αστικά ή τουριστικά καταλύματα. Η τάση αυτή ακολουθεί μια αντίστοιχη στροφή της κοινωνίας, της μεταφοράς εργατικού δυναμικού από τον αγροτικό τομέα στον τομέα των υπηρεσιών και των επιχειρήσεων στις πόλεις.

5. Λήψη αποφάσεων

Αιτιολόγηση

Ο πιο κρίσιμος λόγος για την έναρξη της κτηνοτροφικής επιχείρησης ήταν η οικογενειακή παράδοση.

Απόφαση για το είδος του ζώου/συγκεκριμένη φυλή

Η κτηνοτροφική εκμετάλλευση βελτίωσε τη γενετική ποιότητα των προβάτων που εκτρέφονται με τη διασταύρωση μιας παραδοσιακής σλοβακικής φυλής – του παραδοσιακού προβάτου Wallachian και της γαλλικής φυλής Lacaune.

Απόφαση για το σύστημα παραγωγής

Από την αρχή, η κτηνοτροφική εκμετάλλευση επικεντρώθηκε στην ανάπτυξη της βιολογική κτηνοτροφίας με την εκτροφή των ζώων στην ύπαιθρο.

Διαφοροποίηση του εισοδήματος

Το κύριο εισόδημα της κτηνοτροφικής εκμετάλλευσης προέρχεται από την πώληση κρέατος και την παραγωγή γάλακτος. Τα προϊόντα είναι πολύ υψηλής ποιότητας και εκτιμώνται από τους καταναλωτές. Αυτό οφείλεται κυρίως στην υψηλής ποιότητας βοσκήσιμης ύλη που παρέχουν οι βοσκότοποι. Οι βοσκότοποι αποτελούν εν μέρει εκκλησιαστική περιουσία, γεγονός που συνέβαλε στο να διατηρηθούν σε καλή κατάσταση. Ήδη από το παρελθόν, τα βοσκοτόπια αυτά είχαν εκτιμηθεί ως περιοχές με υψηλή ποιότητα βοσκήσιμης ύλης αλλά και σημαντική επάρκεια νερού, στοιχεία απαραίτητα για τη λειτουργία κάθε κτηνοτροφικής εκμετάλλευσης.

Πολυλειτουργικές πτυχές

Η κτηνοτροφική εκμετάλλευση προσπαθεί να διατηρήσει την οικολογική ποιότητα των βοσκοτόπων όσο το δυνατόν περισσότερο και προσαρμόζει ανάλογα τις πρακτικές βόσκησης. Χάρη στην προσέγγισή αυτή, η εποχιακή βόσκηση στα ορεινά λιβάδια συμβάλλει στη διατήρηση σημαντικών ειδών, στηρίζει τη βιοποικιλότητα και συμβάλλει στη διατήρηση της συνολικής ποικιλομορφίας του τοπίου. Στο μέλλον, η κτηνοτροφική εκμετάλλευση επιθυμεί να εμπλακεί στην εκπαίδευση σε συνεργασία με δευτεροβάθμια επαγγελματικά σχολεία και σε προγράμματα κατάρτισης και προώθησης της κτηνοτροφίας.

6. Εκπαίδευση/ δεξιότητες για την ίδρυση της "επιχείρησης"

Οι υπάρχουσες υποδομές από τον παλαιό κρατικό συνεταιρισμό ήταν απαραίτητες για την επιτυχή έναρξη της κτηνοτροφικής εκμετάλλευσης. Εάν δεν υπάρχουν υποδομές τότε απαιτείται εξωτερική χρηματοδότηση (π.χ. ως μη επιστρεπτέα οικονομική συνεισφορά). Ένας εργαζόμενος στον τομέα της μετακινούμενης κτηνοτροφίας θα πρέπει να έχει αποφοιτήσει από σχετική επαγγελματική σχολή που με κρατικές εξετάσεις αποφοίτησης. Ταυτόχρονα, οι εργαζόμενοι θα πρέπει να έχουν θετική στάση απέναντι στο περιβάλλον δηλαδή: “να ζούνε από τη φύση χωρίς να τη βλάπτουν”.

7. Επόμενα βήματα για να προχωρήσετε

Υπάρχει πρόβλημα στέγασης των εποχιακών κτηνοτρόφων στους ορεινούς βοσκοτόπους που πρέπει να επιλυθεί στο μέλλον. Οι ακατάλληλες συνθήκες διαμονής που υπάρχουν σήμερα κατά τη διάρκεια της θερινής περιόδου, επηρεάζουν αρνητικά τους νέους στο να επιλέξουν το επάγγελμα του μετακινούμενου κτηνοτρόφου.

Η εμπειρία δείχνει ότι αν η κτηνοτροφική εκμετάλλευση μπορούσε να παρέχει καλής ποιότητας εποχιακά κινητά καταλύματα (όπως για παράδειγμα ένα είδος τροχόσπιτου που ονομάζεται στα σλοβακικά “maringotka”), οι μαθητές θα ενδιαφέρονταν περισσότερο για το επάγγελμα του μετακινούμενου κτηνοτρόφου. Γι’ αυτό είναι σημαντικό να δοκιμαστεί ένας τέτοιος τύπος κατοικίας στο μέλλον ώστε να μπορούν να προσκληθούν μαθητές δευτεροβάθμιας επαγγελματικής εκπαίδευσης. Οι μαθητές θα μπορούσαν να εξασκήσουν τις δεξιότητές τους απευθείας στην κινητή ¨καλύβα¨ του βοσκού και να δοκιμάσουν να ζήσουν στην ύπαιθρο.

Στο μέλλον, τα κινητά αυτά σπίτια θα μπορούσαν επίσης να χρησιμοποιηθούν ως αγροτουριστικά καταλύματα. Ένα δίκτυο τέτοιων κινητών καταλυμάτων θα στηρίξει την τουριστική ανάπτυξη σε περιθωριοποιημένες μειονεκτικές -ευάλωτες περιοχές της Σλοβακίας, όπως τα παραδοσιακά ορεινά λιβαδικά τοπία.

8. Προσφορά και Προτάσεις του κτηνοτρόφου

Ο σημαντικότερος παράγοντας για την έναρξη μιας κτηνοτροφικής εκμετάλλευσης είναι η υπάρχουσα υποδομή (κτίρια – σταβλικές εγκαταστάσεις, μηχανήματα) ή η μη επιστρεπτέα οικονομική στήριξη από προγράμματα που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την αγορά/ κατασκευή υποδομών.

Η πρόσληψη εργαζομένων που έχουν εκπαιδευτεί στην κτηνοτροφία είναι απαραίτητη.